Michel Klijmij-van der Laan, voorzitter Regio Deal bodemdaling Groene Hart en Rene Vrugt, directeur Bodem, Ruimte en Klimaatadaptatie ministerie Infrastructuur en Waterstaat, hebben vandaag bij het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen in Gouda de Experience Bodemdaling geopend in aanwezigheid van diverse professionals en betrokkenen. De Experience bestaat uit een megascherm waarop twaalf interviews met particulieren en professionals worden vertoond, daarnaast is er een grote ronde tafel waarop naar keuze kaarten geprojecteerd worden. De Experience heeft tot doel inzicht te geven in de bodemdalingsproblematiek en is een uitstekende manier om een specifiek gesprek op gang te brengen.  

Aan tafel!

Via de filmpjes op het grote scherm wordt er een beeld gegeven van wat er speelt in Nederland op het gebied van Bodemdaling en Funderingsproblemen. Doel hiervan is om de aanwezigen te prikkelen. De moderator kan de interviews kiezen die aansluiten bij het inhoudelijk doel van de bijeenkomst. De kaarten die op de tafel geprojecteerd worden, geven inzicht in de bodemproblematiek in een geselecteerd gebied, plaats of straat. 

“De Experience is een prachtige manier voor mensen die betrokken zijn bij bodemdaling, om kennis te vergaren. Deze Experience helpt iedereen om beter met de gevolgen van bodemdaling om te gaan”, aldus wethouder Michel Klijmij-van der Laan.

Online en reizende Experience

Naast de vaste Experience bij het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen is er ook een online en een reizende Experience beschikbaar. De online variant biedt dezelfde inhoud die ook in Gouda beschikbaar is en heeft hetzelfde doel: gesprekken op gang brengen en ondersteunen. De toegang tot de online Experience wordt verleend via een inlogcode. De reizende variant bestaat uit mooie aan elkaar geschakelde panelen met een TV scherm waarop de filmpjes vertoond worden en is uitermate geschikt om tijdelijk te plaatsen op congressen en bijeenkomsten, bij overheidsinstanties of bedrijven werkzaam in de sector. 

De Experience ruimte in Arti Legi is te reserveren voor een bijeenkomst met bodemdalings- en/of funderingsprofessionals. Ook de online en de reizende Experience zijn te boeken.  De Experience Bodemdaling is mede mogelijk gemaakt door de Regio Deal bodemdaling Groene Hart, Gemeente Gouda, Platform Slappe Bodem, Aveco de Bondt, Sensar, Deltares en het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen. De Experience is ontwikkeld door Kummer & Herrman.

Kennis over bodemdaling en fundering komt samen in Arti Legi gebouw 

De gevolgen van bodemdaling en funderingsproblemen voor de samenleving nemen steeds verder toe. Een miljoen woningeigenaren kan te maken krijgen met funderingsproblemen, overheden krijgen te maken met stijgende kosten voor onderhoud aan de infrastructuur en bodemdaling in de veenweidegebieden zorgt voor een flinke bijdrage aan de uitstoot van broeikasgassen. Er wordt al hard gewerkt aan oplossingen voor deze problemen, maar deze kennis bereikt nog onvoldoende mensen. Daarom is het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen opgericht. De thema’s van het Kenniscentrum zijn onmisbaar en ondersteunend voor de realisatie en versnelling van diverse Rijksprogramma’s zoals de opgaven rondom woningbouw, klimaatverandering en energietransitie. 

Alle mensen en organisaties in Nederland die te maken hebben met - aan slappe bodem gerelateerde bodemdaling en - broeikasgasemissies en/of met funderingsproblemen -, moeten op een makkelijke manier kunnen beschikken over de beste kennis en de juiste contacten, dat is de missie van het Kenniscentrum. Dit is concreet gemaakt met een toegankelijke website, de vestiging in Gouda en de nieuwe Experience Bodemdaling.

Wordt er in de ruimtelijke planvorming rekening gehouden met ‘(autonome) bodemdaling’ en in welke fase? Is het huidige gemeentelijke beleid t.a.v. ‘(autonome) bodemdaling’ toereikend?

Over deze vragen organiseerden Fugro en het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen (KBF) op 10 oktober een werksessie om kennis en ervaring te delen.

Kijk hier voor meer informatie. 

Bent u op zoek naar direct toepasbare kennis over het vakgebied bodem, water of funderingen? Neem dan deel aan de Module Duurzaam Bodem Management, georganiseerd door de Campus Gouda!

In deze introducerende module maakt u op een actieve manier kennis met het thema bodem en ondergrond en de impact van klimaatverandering op de bodem en ondergrond. Bestaande kennis en ervaring van regionale experts, waaronder het Kenniscentrum voor Bodemdaling en Funderingen (KBF) en de Omgevingsdienst Midden-Holland (ODMH) en van de deelnemers worden samengebracht met de theoretische verdieping van hogeschool Saxion. De bodemvraagstukken van de verschillende deelnemers en betrokken organisaties zijn leidend. In deze module wordt daar nader onderzoek naar gedaan.

Meer informatie over de Module is te vinden op de website van Campus Gouda. 

Op 12 september 2023 organiseerde NWO een informatie- en netwerkbijeenkomst voor de NWA-call ‘Droogte in de bebouwde omgeving’ (DroBE). NWO nodigde onderzoekers (alfa, bèta en gamma), maatschappelijke en commerciële partners uit om deze bij te wonen. Het doel van de bijeenkomst was onder andere om uitleg te geven over de procedure en om te netwerken. Het Platform Slappe Bodem draagt bij aan DroBE. 

Kijk hier voor meer informatie. 

Op 19 juni en 3 juli organiseerde het Platform Slappe Bodem in samenwerking met Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen een online bijeenkomst voor nieuwe Statenleden en AB-leden van waterschappen en geïnteresseerden die te maken hebben met bodemdaling. Daarin boden we een introductie bodemdaling en funderingsopgave met daarbij concrete handelingsperspectieven en aandachtspunten voor provincies en waterschappen.

> Kijk hier de bijeenkomst terug.

Programma:

• Welkom door Michel Klijmij - van der Laan (voorzitter Platform Slappe Bodem)
• Introductie veenbodemdaling en klimaatverandering: ontstaan en de impact daarvan door Gilles Erkens (Deltares | Universiteit van Utrecht)
• Toelichting activiteiten en handelingsperspectieven landelijk veenweiden Rienk Schaafsma  en opgave nieuwbouw en bestaand bebouwd gebied Robert van Cleef (Kenniscentrum  Bodemdaling en Funderingen)
• Gelegenheid tot vragen

De verkiezingen voor de Provinciale Staten en de waterschappen in maart van dit jaar en de vorming van nieuwe coalities boden een uitgelezen kans om bodemdaling steviger neer te zetten in regionaal beleid en uitvoering. Het Platform Slappe Bodem voerde daarom campagne rondom de verkiezingen en bood handvatten voor toekomstig regionaal beleid. 

Provincies en waterschappen ondervinden zelf de financiële en maatschappelijke gevolgen van bodemdaling, maar hebben ook een deel van de oplossing in huis. Het Platform Slappe Bodem reikte daarom enkele suggesties aan om bodemdaling in de verkiezings- en coalitieprogramma’s van provincies en waterschappen op te nemen.

Voor de verkiezing richtte het Platform Slappe Bodem een verkiezingspagina in waarop onder meer te lezen hoe bodemdaling direct samenhangt met het nieuwe rijksprincipe 'Bodem en water sturend' waar provincies en waterschappen mee te maken krijgen. Voor nieuwbouw hebben deze overheden een rol in het aanwijzen van de plekken waar het water- en bodemsysteem geschikt zijn voor bebouwing. In bestaand bebouwd gebied speelt bodemdaling een andere rol dan bij nieuwbouw en moet de koppeling gezocht worden met de energietransitie en klimaatadaptatie, waarbij provincies en waterschappen met gemeenten optrekken. Speciale aandacht is nodig voor verdroging (grondwater) en de gevolgen voor funderingen van oudere gebouwen, ook in de bebouwingslinten in het landelijk gebied.

 Op 19 juni en 3 juli organiseerde het Platform Slappe Bodem in samenwerking met Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen (KBF) een tweetal online bijeenkomsten voor nieuwe Statenleden en AB-leden van waterschappen en geïnteresseerden die te maken hebben met bodemdaling. Daarin boden we een introductie bodemdaling- en funderingsopgave met daarbij concrete handelingsperspectieven en aandachtspunten voor provincies en waterschappen. > Kijk hier de bijeenkomst terug.

Na de vorming van de coalitie- en bestuursakkoorden liet het Platform een analyse uitvoeren waaruit blijkt dat aanpak van bodemdaling is opgenomen in de coalitieakkoorden van Noord-Holland, Zuid-Holland, Utrecht, Friesland, Flevoland en Overijssel en in dertien van de 21 bestuursakkoorden van de waterschappen. De analyses zijn hieronder in te zien. 

Op 25 mei 2023 hield de vaste commissie van de Tweede Kamer een Rondetafelgesprek over funderingsproblematiek. Namens het Platform Slappe Bodem nam voorzitter Michel Klijmijn-van der Laan deel aan deze tafel.  

Van potentieel ongeveer 1 miljoen oudere gebouwen in de woningvoorraad gebouwd tot circa 1970 verliezen funderingen hun draagkracht. Het gaat om houten paalfunderingen en niet onderheide panden. De schade aan de funderingen wordt veroorzaakt door verschillende factoren, zoals bodemdaling, veroudering en te lage grondwaterstanden. Dat leidt tot problemen voor eigenaren, maar ook voor gemeenten, provincies en waterschappen en vraagt om een gezamenlijke aanpak. Bekijk onze standpunten in de PDF onderaan dit bericht.   

Kijk hier het debat terug.

De eerste drie meetjaren van het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV) zijn afgerond en in juni zijn de bevindingen gepresenteerd aan de Regieroep Veenweide. Over de bevindingen organiseerde het NOBV op maandag 3 juli het webinar: Drie jaar NOBV: waar staan we?

>> Kijk hier het webinar terug

Wethouder Relus Breeuwsma is lid van de Bestuurlijke kerngroep van het Platform slappe Bodem namens de gemeente Alphen aan den Rijn.

Wat is je persoonlijke ervaring met bodemdaling?

Ons nieuwe terras is zo’n negen maanden geleden strak aangelegd maar wijkt nu al meerdere centimeters. Het zakt hier als een malle. Ik woon inmiddels vijf jaar in het Groene Hart en word niet alleen als wethouder maar ook thuis keihard met de neus op de feiten gedrukt!

Waarom is gemeente Alphen aan den Rijn deelnemer van het PSB?

De gemeente Alphen aan den Rijn is één van de eerste deelnemers aan het PSB. We zijn een ambitieuze gemeente maar zien ook elke dag de uitdagingen die ontstaan door slappe grond en bodemdaling. Dit gegeven en de discussie over zeespiegelrijzing en de tastbare effecten van bodemdaling heeft gemaakt dat Alphen zich al snel voor dit PSB heeft aangemeld, de gemeente zit immers midden in een zettingsgevoelig gebied.

Dat dit een goede keuze is gebleken, wellicht een vooruitziende blik, werd bevestigd na de gemeentelijke fusie van 2014. Sinds deze fusie is 80% van de gemeente ‘buitengebied’. We zijn een grote speler in het Groene Hart en bodemdaling en slappe grond behoren direct tot onze gemeentelijke verantwoording. Je kúnt niet zeggen “wij doen er niet aan”. 

Wat verwacht je de komende jaren van deze deelname?

De verwachting is dat het PSB door de toenemende problematiek zal groeien qua deelnemers en dat er hierdoor van nog meer kanten input en bijdrages komen die de reeds aanwezige kennis kunnen vergroten en verbeteren. Denk aan voortschrijdend inzicht, betere rekenmethodes, nieuwe materialen en meer besef bij inwoners, andere – en hoger overheden. De problematiek speelt landelijk en de inzet op de onderwerpen is talrijk. De kunst is wel dat alle initiatieven die nu lopen in Nederland nog beter aan elkaar gelinkt gaan worden. Een recent rapport van de WUR roept op tot meer samenwerking zoals bijvoorbeeld in het Nationaal Onderzoeksprogramma Broeikasgassen Veenweiden (NOBV), dat steun ik zeer.

Wat brengt de gemeente Alphen aan den Rijn mee voor het PSB?

Alphen heeft zich in 2014-2018 door middel van het pilotproject reconstructie Montfoortlaan in Hazerswoude-Dorp nadrukkelijk op de kaart gezet als innovatieve gemeente op het gebied van bodemdaling. Een gemeente die zijn nek durft uit te steken als het gaat om toepassen van nieuwe lichte ophoogmaterialen zoals schuimglas.

Samen met de markt doorbreken we vastgelopen procedures en laten we mensen anders denken en stimuleren we hen om risico’s te durven nemen.

Van dit geslaagde project is niet alleen veel geleerd maar het heeft ook andere instanties, bedrijven en overheden over de streep getrokken om te starten met innoveren en uitproberen.

Het resultaat hiervan is dat recentelijk, eind januari 2023, is besloten dat het destijds onbekende en niet geaccepteerde schuimglas als bouwmateriaal nu door de landelijke overheid, RIVM goedgekeurd gaat worden als bouw-/ophoogmateriaal. 

Op 21 april jl. is het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen officieel geopend tijdens het Tenth International Symposium on Land Subsidence (TISOLS). TISOLS is een internationaal wetenschappelijk congres over bodemdaling. Nederland was na bijna 30 jaar weer gastland voor dit congres. Bodemdalingsexperts van over de hele wereld kwamen een week lang bij elkaar om te praten over de laatste inzichten en methodes op het gebied van bodemdaling. De laatste dag vond plaats in Gouda en stond in het teken van wetenschap en beleid bij elkaar brengen. De internationale top en bestuurders wisselden praktijkervaringen uit en gingen met elkaar in gesprek over de uitdagingen en mogelijke oplossingen voor landelijk en stedelijk gebied. Kennis over bodemdaling en fundering komt samen in het Kenniscentrum Bodemdalingen en Funderingen, sinds eind vorig jaar gevestigd in het Arti Legi-gebouw aan de Markt in Gouda. 

Het Platform Slappe Bodem is nauw betrokken als partner bij het kenniscentrum en heeft tevens bijgedragen aan de organisatie van TISOLS2023. Michel Klijmij – van der Laan, voorzitter Platform Slappe Bodem en René Vrugt, directeur Bodem, Ruimte en Klimaatadaptatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat openden met een ‘druk op de knop’ officieel het Kenniscentrum tijdens TISOLS in de Sint-Janskerk. “Bodemdaling raakt miljoenen mensen alleen al in Nederland. Het is ontzettend belangrijk voor de toekomst dat we de kennis hierover bij elkaar brengen en toegankelijk maken. Alleen dan kunnen we op een goede manier leren omgaan met de gevolgen van bodemdaling”, aldus Michel Klijmij – van der Laan. 

>> Lees meer

Donderdag 9 maart 2023 opende Michel Klijmij-van der Laan, wethouder gemeente Gouda en voorzitter Platform Slappe Bodem, officieel de expositie Sinking Cities Gouda in het Watersnoodmuseum. De expositie van fotograaf Cynthia Boll en journalist Stephanie Bakker vertelt het verhaal over die andere strijd tegen het water, want terwijl de zeegspiegel stijgt, daalt de bodem.

De expositie is een verhaal over innovatie en adaptatie, over problemen en oplossingen. Een trilogie die begint in de binnenstad van Gouda en eindigt in de diepste polders van het land, de bakermat van de Goudse kaas. Wat betekent het om te wonen op een plek die onder je voeten wegzakt? En de expositie gaat verder. Wat is bodemdaling nu precies, hoe staat het met bodemdaling in Nederland en wereldwijd.  

Voorafgaand aan de officiële opening vond er een inhoudelijke bijeenkomst plaats met een welkom door Siemco Louwerse, directeur van het Watersnoodmuseum: "Binnen het geheel van verhalen over de Watersnoodramp 1953, klimaatverandering, water en zeespiegelstijging mag het onderwerp bodemdaling niet ontbreken. Wij hopen met de expositie het verhaal over bodemdaling laagdrempelig over te brengen op de bezoeker en bewustzijn te creëren."

In een vraaggesprek onder leiding van Stephanie Bakker met wethouder Michel Klijmij-van der Laan, voorzitter van het Platform Slappe Bodem en wethouder van de gemeente Gouda, en Gilles Erkens van Deltares, kwam naar voren hoe belangrijk het is dat we aandacht besteden aan het onderwerp bodemdaling. Michel Klijmij-van der Laan: "Bodemdaling is een sluipmoordenaar. De vraag is hoe we ermee gaan leven in plaats van ertegen te strijden." Gilles Erkens: "Afgelopen duizend jaar zijn we twee meter gezakt in het veengebied. Door bodemdaling verliezen we onze uitgangspositie om om te gaan met de zeespiegelstijging in de toekomst."

De expositie Sinking Cities Gouda is tot 15 mei 2023 te bezoeken in het Watersnoodmuseum. Ga voor meer informatie naar de website van het museum.

"Er is in 2022 weer flink gebouwd aan een stevige basis", aldus voorzitter Michel Klijmij-van der Laan in het voorwoord van het jaarverslag 2022. Met dit jaarverslag en het activiteitenplan voor het komende jaar, presenteert het Platform Slappe Bodem een zeer actief netwerk dat al flink op dreef is met een grondige en praktijkgerichte aanpak van bodemdaling.