Zettingen en wateroverlast in beeld
Gemeente Schiedam
Omschrijving project
Schiedam West heeft meerdere malen wateroverlast gehad door hevige regenbuien. In de kwetsbare gebieden treedt zetting van de bodem op, waardoor het maaiveld daalt. Moderne meet- en berekeningstechnieken op hoge resolutie geven de gemeente Schiedam een duidelijke richting voor toekomstige probleemlocaties en bijbehorende oplossingen.
Satellietgegevens
Satellieten uitgerust met interferometric synthetic aperture radar (InSAR) kunnen van achthonderd kilometer hoogte met millimeterprecisie deformaties meten. De satelliet ‘vliegt’ periodiek over en verzamelt zo tijdreeksen. Het bedrijf SkyGeo leidt uit de ruwe beelden zettingsgegevens af voor woningen en het maaiveld met een nauwkeurigheid van één millimeter per jaar. De dataset van Schiedam bevat meer dan zestigduizend locaties, met op elke locatie maandelijks een zettingsmeting gedurende de afgelopen vijf jaar. Deze data is verwerkt in Lizard en laat een grote ruimtelijke variatie zien: van nul tot twaalf millimeter per jaar.
De zettingen vanuit de satellietmetingen zijn gecontroleerd met funderingsgegevens van de gemeente. Woningen gefundeerd op staal zouden mee moeten zakken met het maaiveld, in tegenstelling tot de geheide woningen. Daarnaast zijn de resultaten van de satellietmetingen gecontroleerd op tweeëntwintig locaties in het veld. Zowel de funderingsgegevens als de veldbezoeken laten zien dat de satellietdata erg nauwkeurig zijn. Bovendien valt op hoe sterk de ruimtelijke variatie is. In sommige straten treedt zetting op aan één kant van de straat, waardoor drempels daar op straatniveau liggen, terwijl aan de overkant van de straat de drempels van de geheide woningen zich een flink stuk boven straatniveau bevinden.
Wateroverlast
Om de wateroverlast te berekenen, is een gedetailleerd 3Di-model van de stad gemaakt op een ruimtelijke resolutie van 0,25 m2. De combinatie van gegevens van InSAR en de stroming van water over straat in 3Di geeft inzicht waar ‘water op straat’ (WOS) ook leidt tot ‘water in woning’ (WIW). Daarnaast is de gemeten maaivelddaling van het gebied geëxtrapoleerd naar de toekomst om een voorspelling van de situatie in 2050 te krijgen. De waterdiepten zijn vervolgens omgezet naar schade, rekening houdend met het grondgebruik per 0,25 m2.
Aandachtspunten
Er is veel aandacht voor een klimaat robuuste inrichting van stedelijke en landelijke gebieden. In het beschouwen van de toekomstscenario’s is het logisch om niet alleen de klimaatverandering, maar ook de maaivelddaling mee te nemen. Dit laatste wordt nog maar beperkt gedaan. Een reden hiervoor kan zijn dat er onvoldoende zettingsgegevens bekend zijn, maar met InSAR-satellietdata in combinatie met andere bronnen zoals de AHN2, AHN3, BAG en funderingsgegevens is een goede schatting te maken.
Gepubliceerd in Vakblad Riolering, in samenwerking met Lizzy Meijer (Nelen & Schuurmans), Cees-Anton van den Dool (Nelen & Schuurmans) en Jos Maccabiani (SkyGeo)