"Er is in 2022 weer flink gebouwd aan een stevige basis", aldus voorzitter Michel Klijmij-van der Laan in het voorwoord van het jaarverslag 2022. Met dit jaarverslag en het activiteitenplan voor het komende jaar, presenteert het Platform Slappe Bodem een zeer actief netwerk dat al flink op dreef is met een grondige en praktijkgerichte aanpak van bodemdaling.

De Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023 en de vorming van nieuwe coalities vormen een uitgelezen kans om bodemdaling steviger aan te pakken in uitvoering en beleid. Met een speciale verkiezingspagina biedt het Platform Slappe Bodem hier handvatten voor.

Provincies en waterschappen ondervinden zelf de financiële en maatschappelijke gevolgen van bodemdaling, maar hebben ook een deel van de oplossing in huis. Met het oog op de Provinciale Staten- en waterschapsverkiezingen van 15 maart 2023 reikt het Platform Slappe Bodem daarom graag enkele suggesties aan om bodemdaling in de verkiezings- en coalitieprogramma’s van provincies en waterschappen op te nemen.

Op de verkiezingspagina is onder meer te lezen hoe bodemdaling direct samenhangt met het nieuwe rijksprincipe 'Bodem en water sturend' waar provincies en waterschappen mee te maken krijgen. Voor nieuwbouw hebben deze overheden een rol in het aanwijzen van de plekken waar het water- en bodemsysteem geschikt zijn voor bebouwing. In bestaand bebouwd gebied speelt bodemdaling een andere rol dan bij nieuwbouw en moet de koppeling gezocht worden met de energietransitie en klimaatadaptatie, waarbij provincies en waterschappen met gemeenten optrekken. Speciale aandacht is nodig voor verdroging (grondwater) en de gevolgen voor funderingen van oudere gebouwen, ook in de bebouwingslinten in het landelijk gebied.

>> Lees meer

Van 17 tot 21 april 2023 vindt TISOLS plaats. Een hele bijzondere editie, want dit internationale symposium over bodemdaling vindt plaats in Nederland! De wetenschappelijke kijk in Delft, een excursiedag naar kenmerkende plekken in het land en een praktijkdag in Gouda.

Voor de praktijkdag in Gouda wordt samengewerkt met het Kenniscentrum bodemdaling en funderingen om samen met betrokken partners de laatste stand van zaken te belichten vanuit Nederlands perspectief. Gouda is gastheer voor de Nederlandse en internationale top en bestuurders op het gebied van bodemdaling in landelijk en stedelijk gebied.

Onderdeel van de praktijkdag is de Genius Bar waar u zich als deelnemer 'vol kunt laten lopen met kennis'. Voor meer informatie en aanmelding kunt u terecht op de website van TISOLS.

Het Kenniscentrum bodemdaling en funderingen en het NWA-Living on soft soils (LOSS) onderzoeksprogramma van de Universiteit Utrecht organiseren op 13 december 2023 van 14.00 tot 17.00 uur een werksessie over bodemdaling en deotechniek onder de titel: Werken met slappe bodems vraagt sterke skills!

Bij nieuwbouw en vervanging van woningen, funderingen, infrastructuur en kunstwerken moeten bestuurlijk en  bedrijfsmatig keuzes gemaakt worden: welke bouw(rijp)techniek past het beste bij de ondergrond, hoe lang blijft het systeem goed functioneren, wat zijn de kosten hiervan en vinden we deze verantwoord, wie moet wat  betalen? Hierover adviseren vraag bij een slappe bodem extra kennis en vaardigheden. Het Kenniscentrum bodemdaling en funderingen en het NWA-LOSS zetten zich daarvoor in en willen over dit onderwerp een deelexpeditie starten.

De werksessie op 13 oktober 2022 is de eerste stap richting de nieuwe deelexpeditie. De deelnemers wordt gevraagd hun kennis eenmalig in te zetten om de wetenschap,  advieswereld en praktijk bij elkaar te brengen. De sessie wordt georganiseerd in samenwerking met het COB-platform Geotechniek en de KIVI-afdeling Geotechniek.

Ga voor meer informatie en aanmelden naar de website van het KBF.

De bodemdalingsopgave is een goed voorbeeld van een integrale gebiedsgerichte opgave. In een workshop op 12 december 2022 wordt stilgestaan bij de juridisch-bestuurlijke knelpunten, de mogelijke oplossingen daarvoor en de implementatie van die oplossingen.

Tijdens de workshop staat de volgende vraag centraal:

Hoe kan het (omgevings)recht bijdragen aan een integrale en gebiedsgerichte aanpak van de bodemdalingsopgave in landelijk en bebouwd gebied?

Er wordt onder meer ingegaan op de juridische instrumenten die overheden kunnen inzetten om een dergelijke aanpak te bereiken (bijvoorbeeld wijziging van het peilbesluit of het bestemmingsplan, het stellen van algemene regels in de keur of een provinciale of gemeentelijke verordening) en de juridische grenzen en randvoorwaarden (nadeelcompensatie) voor de inzet van deze instrumenten.

Op 21 november 2022 organiseert het Veenweiden innovatieprogramma Nederland (VIPNL) in samenwerking met het Nationaal onderzoeksprogramma broeikasgassen veenweiden (NOBV) een webinar over boeren bij een hoog grondwaterpeil.

De afgelopen jaren zijn er verschillende projecten opgestart waarin onderzoek wordt gedaan naar het verhogen van het grondwaterpeil als maatregel tegen bodemdaling en broeikasgasemissies uit veenweiden. Wat weten we op dit moment al over de effecten van een hoger grondwaterpeil? Welke technische mogelijkheden zijn er om het peil te verhogen en wat betekent een hoger peil voor de bedrijfsvoering? En hoe zit het met de uitstoot van broeikasgassen? Deze en andere vragen komen aan bod tijdens het webinar.

Er schuilt een hele wereld achter het ontwerp, de aanleg, exploitatie en beheer van kabels en leidingen. Een vaak  onderbelicht punt is de extra complexiteit die de slappe ondergrond met zich meebrengt. Het Kenniscentrum  bodemdaling en funderingen (KBF) en het COB-latform Kabels en leidingen pakken dit vraagstuk samen op. Denkt u mee?

Bij het ontwerp en de aanleg van kabels en leidingen wordt vaak nog onvoldoende rekening gehouden met de gevolgen van bodemdaling. Hetzelfde geldt andersom, dat er bij reconstructies als gevolg van bodemdaling te weinig rekening wordt gehouden met de levenscyclus en werkprocessen rondom kabels en leidingen. Het  gevolg is schade aan de netwerken, afknappende leidingen met gevaarlijke situaties tot gevolg, veel extra  (onvoorziene) maatschappelijke kosten door een kortere levensduur en onbegrip en overlast voor bewoners en bedrijven. Daarnaast komen er nieuwe vraagstukken bij. Water en bodem worden sturend bij gebiedsontwikkelingen, er is een grote vervangingsopgave van bestaande infrastructuur, er komt veel nieuw te  ontwikkelen gebied bij en dat alles moet bodemdalingbestendig, klimaatadaptief, energiebewust en circulair worden aangelegd. De werksessie is de eerste stap op weg naar een deelexpeditie over dit onderwerp. 

Op donderdag 3 november 2022 organiseert het project ‘Living on soft soils - subsidence and society’ (LOSS) van de Nationale wetenschapsagenda haar tweede symposium. De deelnemers wisselen kennis en ideeën uit over de oorzaken en gevolgen van bodemdaling, met dit jaar een focus op stedelijk gebied. 

In het programma staan de volgende twee thema’s centraal:

• Bodemdaling in ruimtelijke ordening
• Schade door krimp en zwel 

Deze thema’s sluiten aan bij twee recente ontwikkelingen: bodem en water worden meer sturend in het ruimtelijk beleid (RO-brief minister De Jonge, mei 2022) en de steeds vaker voorkomende extreme droogte, zoals in 2018 en dit jaar. 

De dag bestaat uit inspirerende lezingen en casussen. Onderzoekers laten zien wat LOSS bijdraagt aan vragen rondom deze onderwerpen. In het programma komen verschillende aspecten van bodemdaling aan bod; meten en monitoren, voorspellen en verklaren, schade en governance en juridische kaders.

Houdt u zich bezig met bodemdaling als onderzoeker en/of bent u belanghebbende of belangstellende? Dan bent u van harte welkom!

Het symposium vindt donderdag 3 november 2022 van 9:30 tot 18:00 uur plaats in congresgebouw De Vereeniging, Mariaplaats 14, 3511 LJ Utrecht. Aanmelden kan via het online aanmeldingsformulier. Er is plek voor zo'n honderd mensen, dus wees er op tijd bij. Op dit moment wordt geen livestream voorzien.

>> Congrespagina NWA-LOSS

Op 6 oktober 2022 landde het jaarlijkse Nationaal congres bodemdaling op de Floriade in Almere! Ook dit jaar een boordevolle en informatieve editie met de laatste stand van zaken op het gebied van bodemdaling. Helga van Leur leidde als dagvoorzitter het congres in goede banen.

De deelnemers gaven hun eigen invulling aan het thema van de Floriade, 'Building green cities'. De nieuwbouwopgave van het kabinet, de ambitie om bodem en water als sturend principe te gebruiken, de opgaven rondom bestaande woningvoorraad en de vraagstukken rondom klimaatadaptatie en -mitigatie kwamen daarbij ook aan bod. 

Het Platform Slappe Bodem pleit al jaren voor een nationaal programma bodemdaling en heeft hiervoor met veel partners uit het netwerk een pleidooi onder de aandacht gebracht bij het nieuwe kabinet. Het platform benut de aangrijpingspunten in het regeerakkoord om met alle partners en het Rijk de nationale aanpak van bodemdaling te versterken. Samen met de partners uit het Nationaal kennisprogramma bodemdaling (NKB) dat opgaat in het Kenniscentrum bodemdaling en funderingen (KBF) geven we komende jaren verder gestalte aan de kennisontwikkeling, kennisdoorwerking en handelingsperspectieven voor overheden op dit gebied.

10:30-12:00 uur • Plenair programma

• Opening en welkom door dagvoorzitter Helga van Leur en de kersverse voorzitter en vice-voorzitter van het PSB: Michel Klijmij-van der Laan en Klazien Hartog.
• Korte update over de activiteiten van het PSB, het thema van de dag en de voortgang
• Lokale en regionale beschouwing: in gesprek met Jesse Luijendijk (wethouder Almere), Cora Smelik (gedeputeerde Flevoland) en Piet Boer (Heemraad Zuiderzeeland)
• Bodemdalingsjournaal door Gilles Erkens, Deltares/Universiteit van Utrecht
• Nationaal Kenniscentrum bodemdaling en funderingen, Hugo Gastkemper (voorzitter raad van toezicht)
• Water en bodem leidend, wat betekent dat?
  • Jannemarie de Jonge, rijksadviseur voor de fysieke leefomgeving
  • Panelgesprek met bestuurders over landelijk en bebouwd gebied:
    • Dirk-Siert Schoonman, dijkgraaf Drents Overijsselse Delta en bestuurslid Unie van Waterschappen
    • Hans van der Werf, directeur Friese natuur- en milieufederatie
    • Michel Klijmij-van der Laan, voorzitter PSB
• Het funderingsprobleem, een krachtige aanpak
  • Taco Bresser, algemeen bestuur Bouwend Nederland
  • Don Zandbergen, gemeente Rotterdam en KCAF

12:00-13:00 uur • Netwerklunch en kennismarkt

Gedurende de dag konden de deelnemers de kennismarkt bezoeken. Hier presenteerden organisaties hun oplossingen en innovaties die bijdragen aan monitoring, beheersing en/of beperken van bodemdaling.
>> Naar het overzicht

13:00-17:00 uur • Inhoudelijke subsessies (in twee ronden) en bezoek Floriade

In de middag waren er op het prachtige terrein op de Floriade diverse subsessies te volgen. Een greep uit de onderwerpen: een update over de kennis van het Nationaal onderzoeksprogramma broeikasgassen (NOBV), de stand van zaken op het gebied van waterinfiltratiesystemen in landelijk gebied, actief grondwaterpeilbeheer in bebouwd gebied, als gemeente bodemdalingsproof worden, 'business in bodemdaling' speciaal voor adviesbureaus, de masterclass stevig ontwikkelen op slappe bodem en werksessies vanuit de Goudse toolbox bodemdaling als onderdeel van de roadshow van het nieuwe Kenniscentrum bodemdaling en funderingen.

Onderaan deze pagina vindt u de flyer met een beschrijving van alle subsessies..

Op 8 september organiseert het Nationaal Kennisprogramma Bodemdaling een webinar van de deelexpeditie Waterdoorlatende en doorgroeibare verhardingen.

Waterpasserende en doorgroeibare verhardingen worden door gemeenten steeds vaker toegepast als antwoord op klimaatverandering. Eerder onderzoek toont aan dat deze verhardingen effectief bij kunnen dragen aan het beperken van wateroverlast en dat doorgroeibare verhardingen kunnen bijdragen aan het verlagen van het stedelijk hitte eiland effect. Daarnaast vergroten deze verhardingen de grondwateraanvulling en kunnen zo mogelijk bodemdaling verminderen. Tegelijkertijd mag deze grondwateraanvulling geen overlast veroorzaken in gebieden met een toch al hoge grondwaterstand.

In het voorjaar is er een eerste bijeenkomst georganiseerd waarin veel informatie en kennisvragen zijn opgehaald. Deze informatie is verwerkt tot een factsheet.

De resultaten worden gepresenteerd tijdens het webinar.

Aanmelden kan via info@kennisprogrammabodemdaling.nl
Hierna ontvang je de link naar de Teams meeting van 8 september.

Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) start 27 september 2022 in samenwerking met diverse kennisinstellingen de vernieuwde cursus Aanpak Funderingsproblematiek. Het wordt georganiseerd door PAO Techniek en Management (TU Delft) en KCAF.

In deze cursus leer je over het ontstaan van deze problemen, hoe erger te voorkomen en daar waar het te laat is, hoe de fundering hersteld kan worden. De volledige cursus bestaat uit 4 modules, verspreid over 8 cursusdagen. Er bestaat ook de mogelijkheid om alleen de 2 modules te volgen die op funderingsonderzoek en –herstel gericht zijn. In dat geval start je op 1 november 2022.

De cursus is bedoeld voor (aankomend) professionals, ambtenaren en actieve bewoners of eigenaren.

Meer informatie en inschrijven via de website van KCAF.

Het dertiende Nationaal Deltacongres vindt plaats op donderdag 10 november 2022 in het Philharmonie in Haarlem. Het is een hybride congres: deels online en deels op locatie in het centrum van Haarlem. 

Meer informatie is te vinden op de website van het Deltaprogramma.

Op 22 november 2022 organiseert het KCAF in samenwerking met de gemeente Schiedam haar jaarlijkse Congres. Naast de traditionele aspecten van houten palen problematiek, komen aspecten als funderingen op staal, bodemdaling, klimaat effecten en innovatieve ontwikkelingen in de aanpak aan bod. Het programma wordt binnenkort gepubliceerd.

Het plenair deel in de ochtend word afgewisseld met diverse korte presentaties en workshops in drie parallelsessies in de middag. Ook is er een informatiemarkt. 

Meer informatie via de website van het KCAF.