Platform is blij met advies Rli voor nationale aanpak funderingsschade, wel zorgen over uitvoering

Op 29 februari presenteerde de Raad voor de Leefomgeving en Infrastructuur haar met spanning verwachte advies over de nationale aanpak van funderingsproblematiek. Het rapport werd in ontvangst genomen door demissionair ministers Hugo de Jonge van BZK en Mark Harbers van IenW. De Raad heeft een advies opgeleverd waarin zowel de technische als de sociale kant van de problematiek belicht worden. Het Platform Slappe Bodem (PSB) heeft aan het advies bijgedragen en herkent veel van de inbreng in het rapport. Het Platform is dan ook blij met het resultaat. Wel zijn er enkele kanttekeningen te plaatsen bij de uitvoerbaarheid, de hoge verwachtingen van preventieve maatregelen en de beperkte rol die de Raad heeft benoemd voor de financiële sector en funderingsherstelsector.

Nationale coördinatie

Het advies voorziet in een ambitieuze aanpak, waarbij een belangrijke rol is weggelegd voor het Rijk met een coördinerend bewindspersoon en nationale coördinator en financiering. Dat is een belangrijke stap om dit omvangrijke dossier met voldoende kracht en aandacht aan te pakken, zeker met de voorziene kosten. Daarbij tekent het Platform aan dat dat de coördinerende bewindspersoon en nationale coördinator ook oog moeten hebben voor de openbare ruimte en publieke voorzieningen rondom huizen met funderingsproblemen. De uitdagingen die hier spelen kunnen niet los gezien worden van de funderingsproblematiek bij huizen. En ook Rijksinfrastructuur is onderhevig aan funderingsproblemen, zoals minister Harbers bij de presentatie van het rapport noemde.

Financiële tegemoetkoming

Er is ook goed gekeken naar ervaringen uit de praktijk, zoals de aanpak van een funderingsscan, zoals die in Zaanstad en Dordrecht al in praktijk gebracht wordt. Het subsidievoorstel voor huiseigenaren is goed: 90% subsidie voor funderingsonderzoek, 70% subsidie voor het opstellen van een herstelplan en 30% voor het uitvoeren van het herstel. Dat helpt huiseigenaren over een drempel heen om tot onderzoek en uitvoer van herstel te komen. 

Een logisch moment om onderzoek te doen en zo nodig herstel uit te voeren is bij een transactie van een woning. Dat zou wettelijk geregeld kunnen worden om kopers te beschermen, zoals de Rli stelt. Het Platform waardeert het dat alle opties door de Rli worden beschouwd, ook het uiterste middel sloop-nieuwbouw.

Het Fonds Duurzaam Funderingsherstel zal met een nationale werking eigenaren kunnen ondersteunen die de financiering niet zelf rond kunnen krijgen. Het Platform is blij met dit voorstel omdat eigenaren hiermee onafhankelijk van de gemeente waarin ze wonen aanspraak kunnen maken op het fonds. Ook zet het de gemeentelijke begrotingen minder onder druk. Wel mist het Platform een duidelijke rol van de financiële sector: die heeft immers ook belang bij goed en tijdig herstel en kan een bijdrage leveren, met name de hypotheekverstrekkers. Met voldoende financiële middelen kunnen we veel funderingsproblemen aanpakken of voorkomen. Ook minister De Jonge ziet een rol voor de banken, zo liet hij bij de presentatie weten. Tegelijkertijd kan de aanpak van de problematiek geen verder uitstel gebruiken en is het zaak zo snel mogelijk aan de slag te gaan. 

Preventie

Met preventieve maatregelen zou een deel van de verwachte funderingsschade kunnen worden voorkomen. De deelnemers van het Platform zien dit ook en zetten zich hiervoor al in. De Raad adviseert Gemeenten om samen met de waterschappen preventieplannen op te stellen. De middelen zijn echter beperkt, en de mogelijkheden om grondwater te sturen in bebouwde gebieden en hiervoor voldoende water aan te voeren in droge tijden moeten niet worden overschat. Gemeenten en waterschappen kunnen hierbij niet volledige verantwoordelijkheid dragen: dat is technisch niet haalbaar en bovendien zeer kostbaar, waarbij de kosten bij de gemeenten en waterschappen liggen en de baten bij particuliere eigenaren. De opgave in de openbare ruimte staat daarbij niet op zichzelf maar moet worden gekoppeld aan de energietransitie en klimaatadaptatie (het Deltaprogramma ruimtelijke adaptatie). Het Platform begrijpt de oproep, maar wil ervoor waken om te grote verwachtingen bij huiseigenaren te scheppen en ziet obstakels in de uitvoerbaarheid.

Ontwikkeling en beschikbaarheid van kennis

Kennisontwikkeling en -beschikbaarheid blijft belangrijk om zicht te krijgen op de daadwerkelijke omvang van het probleem en om effectieve en betaalbare manieren te vinden voor funderingsherstel en preventie. Het Platform juicht de bundeling van de krachten van het Kenniscentrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) en het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen (KBF) toe. Ook de certificering van advies- en funderingsherstelbedrijven is een goede stap, evenals het maken van afspraken om funderingsherstel betaalbaar te maken. Het Platform dringt erop aan om financiering van kennisontwikkeling en -ontsluiting dan ook langjarig en voldoende te faciliteren.

De beschikbaarheid van informatie voor eigenaren via een loket is van het grootste belang. Nationale organisatie daarvan is goed, aangezien de meeste mensen bij de gemeente zullen aankloppen voor hulp, is er extra capaciteit en kennis nodig om inwoners te helpen. Het Platform denkt vanuit de eigen expertise van onze leden graag mee om dit op een goede manier in te richten.

Conclusie

Concluderend is het Platform tevreden met het advies, met enkele kanttekeningen. Het is nu aan de ministeries van BZK en I&W om – zoals de Rli terecht adviseert - de handschoen snel op te pakken, de eerste stap te zetten en een krachtige aanpak samen met decentrale overheden, financiële sector, herstelsector, kennisinstellingen en belangenvertegenwoordigers uit te werken. Voor huiseigenaren met funderingsproblemen kan een stevige nationale aanpak niet langer wachten.