Ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving

Op 9 april presenteerde het ministerie van I&W het ‘Ruimtelijk afwegingskader klimaatadaptieve gebouwde omgeving’. Het Platform Slappe Bodem (PSB) is blij dat het afwegingskader er ligt. Het geeft duidelijkheid aan alle betrokken partijen. Het Platform ziet bevestiging van wat het de afgelopen jaren uitdraagt en wat in de Uitgangspuntennotitie Water en Bodem Sturend is verwoord: bouwen op slappe bodem is mogelijk, mits de juiste maatregelen worden genomen en bodemdalingsbeperkende (innovatieve) technieken worden toegepast. Zo kunnen problemen in de toekomst in openbare ruimte, infrastructuur en waterveiligheid voorkomen worden en veel kosten vermeden. Het bieden van betaalbare woningen op slappe bodem nu en over langere termijn is in een groot deel van Nederland een uitdaging voor zowel gemeenten als ontwikkelaars. Daarvoor is innovatie, lef en ook geld nodig. Het Platform zet zich ervoor in om dit te bereiken, maar verwacht ook van het Rijk een belangrijke bijdrage.

Het afwegingskader geeft hiervoor handvatten bij de locatiekeuze voor de ontwikkeling van woonwijken en bedrijventerreinen. Het is een steun in de rug voor innovatieve ontwikkeling van nieuwbouwlocaties, en tegelijkertijd een uitdaging voor de ontwikkelaars. Ruimte voor maatwerk blijft daarbij belangrijk: niet alle (gebieds)kennis over het bodem- en watersysteem is in het afwegingskader verwerkt of al beschikbaar, dus voor een goede afweging moet altijd ter plaatse nader onderzoek gedaan worden. Aandacht hiervoor is nodig bij de aangekondigde verwerking in wet- en regelgeving. Daarnaast moet het financieel instrumentarium nog geregeld worden (de grondexploitatie ofwel GREX) en is het belangrijk dat bij de keuze voor de inrichting (aanlegmethode) de gehele levenscyclus wordt beschouwd. Dit betekent dat een levenscyclusanalyse wordt uitgevoerd waarbij rekening wordt gehouden met aanleg, beheer en vervanging, zodat de kosten niet afgewenteld worden op bewoners en beheerders in de toekomst. 

Het Platform pleit ervoor dat het Rijk met het afwegingskader de verantwoordelijkheid voelt en neemt om de kennisinfrastructuur en kennisontwikkeling ter ondersteuning van beleid en maatregelen langjarig te organiseren en te financieren en moedigt alle betrokken partijen aan om gebruik te maken van bestaande kennis bij het PSB en bij het Kenniscentrum Bodemdaling en Funderingen (KBF). 

Het ruimtelijk afwegingskader vloeit voort uit de keuzes die gemaakt zijn in de Kamerbrief Water en Bodem Sturend van november 2022 en is een eerste landelijke uitwerking van het principe dat water en bodem sturend moeten zijn bij nieuwe ontwikkelingen. Het bestaat uit nieuw kaartmateriaal waarmee overheden de risico’s van elk gebied in Nederland makkelijker kunnen zien. Door per locatie de risico’s te tonen op het vlak van waterveiligheid, wateroverlast, bodemdaling en drinkwater geeft het afwegingskader meer duidelijkheid over waar er gebouwd kan worden.